به گزارش تحریریه، تارنمای نشریه «میدل ایست آی» مدعی شد سه منبع نزدیک به مذاکرات هسته‌ای در تهران گفته‌اند که بلافاصله پس از روی کار آمدن «سیدابراهیم رییسی» فرصت احیای برجام در دستورکار بود؛ اما علی‌رغم تمایل اولیه‌ی او نزدیکانش جلوی امضای آن را گرفتند.
پیش‌نویسی که روی میز بود
طبق این ادعا پیروزی بایدن در انتخابات، واشنگتن را به مذاکرات هسته‌ای بازگرداند! توافقی که دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸ به‌طور یک‌جانبه از آن خارج شد و تحریم‌های سخت‌گیرانه‌ی جدیدی وضع کرد. با روی کار آمدن بایدن در سال ۲۰۲۱ مذاکرات بین ایران و آمریکا از مسیرهای رسمی آغاز شد.
گویا منبعی با آگاهی مستقیم از مذاکرات به «میدل‌ایست‌آی» گفته که در ماه آگوست همان سال پس از چندین دور مذاکره در وین، طرفین به پیش‌نویسی رسیدند که آماده‌ی امضا بود: «در آن زمان رییسی به ریاست‌جمهوری رسید. او و سایر اعضای جریان تندرو قبلاً به‌شدت منتقد برجام بودند اما در شرایط بحران اقتصادی انتظار می‌رفت که آن‌ها تن به توافق دهند. به گفته‌ی این منبع در دوره‌ی انتقالی بین ریاست‌جمهوری رییسی و «روحانی» توافقی برای امضای نهایی در دست‌رس بود.»
پیشنهاد دارودسته‌ی روحانی چه بود؟
این منبع گفت: «کارگروه سیاست‌خارجی روحانی پیشنهاد داده بود مذاکره‌کنندگان دولت برای امضای توافق به وین بروند. دولت روحانی پیشنهاد داد که این توافق به گردن آن‌ها افتاده و تبعات منفی آن نیز به دولت قبل منتسب شود. این دولت می‌پنداشت که کشور و دولت جدید می‌تواند از ثمرات اقتصادی توافق بهره‌مند شود.»
به ادعای مؤلف «دولت روحانی بر این پندار بود که امضای توافق با آمریکا برای رییسی و جریان او دشوار خواهد بود؛ زیرا از واکنش منفی حامیان خود نگران بودند. اصول‌گرایان همواره از برجام انتقاد کرده و روحانی را متهم به فروش توان هسته‌ای کشور به بهایی ناچیز می‌کردند.» منبع ادعایی نیز گفت: «رییسی ابتدا این پیشنهاد را پذیرفت و به آن‌ها گفت که در دو-سه جلسه کار را تمام کنند؛ اما بعداً نظرش تغییر کرد.»
علت تغییر نظر رییسی چه بود؟
به ادعای این گزارش «علی باقری» و «علی حسین‌تاش» بودند که از پیشنهاد دارودسته‌ی روحانی قانع نشدند. این منبع ادعا کرد: «این دو، رییسی را برای رد این پیش‌نویس متقاعد کردند. در آن زمان هر دو از گزینه‌های تصدی وزارت خارجه بودند و در حلقه‌ی نزدیک رییسی نفوذ داشتند.»
به گفته‌ی یکی دیگر از منابع نزدیک به هیأت مذاکره‌کننده‌ی روحانی و به ادعای میدل‌ایست‌آی «علی باقری» معتقد بود که اکنون زمان مناسبی برای امضای توافق نیست. او باور داشت که مذاکرات باید طولانی شود؛ زیرا گذشت زمان به نفع ایران است.
نویسنده مدعی شد رییسی که مشتاق بود تا دولت روحانی به توافق سریع دست یابد، از مذاکره‌کنندگان خود خواست که به‌دنبال «توافق خوب» باشند. اما امروز مذاکرات به بن‌بست رسیده و در هفت ماه گذشته هیچ گفت‌وگوی رسمی انجام نشده.
مجلس جلوی فاجعه‌ای را گرفت
به گفته‌ی منبع سوم، دولت روحانی در فوریه‌ی ۲۰۲۱ توانست از مسیرهای مخفی به توافقی ضمنی با دولت بایدن برسد؛ اما مجلس با اکثریت اصول‌گرا مانعی بر سر راه او بود.
به‌دنبال ترور شهید «حاج‌محسن فخری‌زاده» دانش‌مند هسته‌ای ایران، مجلس قوانینی را تصویب کرد که پای‌بندی ایران به توافق هسته‌ای را به‌شدت کاست. این قانون دولت را موظف به غنی‌سازی اورانیوم تا بیش از ۲۰ درصد، استقرار دوهزار دست‌گاه غنی‌ساز (سانتریفیوژ) پیشرفته‌ی جدید و توقف بازرسی‌های سرزده‌ی «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» کرد.
به گفته‌ی منبع سوم، روحانی با «قالیباف» دیدار کرد تا از تصویب این لایحه جلوگیری کند. این منبع افزود: «اگرچه قالیباف در ابتدا با درخواست روحانی موافقت کرد، اما در نهایت حرف خود را پس گرفت و باعث شد آمریکا از توافق عقب‌نشینی کند و فرصت توافق بگذرد.»
در ۱۴ فوریه‌ی ۲۰۲۳ روحانی که دیگر سکان‌دار دولت نبود، طی دیدار با مقامات سابق دولت خود مدعی شد: «می‌توانستیم با لغو تحریم‌ها در بهمن ۹۹ امیدها را زنده کنیم و حتی شرایط برای رفع برخی تحریم‌های غیرهسته‌ای نیز پذیرفته شده بود؛ اما تصویب لایحه‌ی هسته‌ای در مجلس مانع آن شد!» ولی هیچ اشاره‌ای به نبودن هر نوع تضمین برای پای‌بندی رژیم آمریکا و ممانعت از خروج مجدد از توافق و هم‌چنین عقلایی نبودن امید به رفع تحریم‌ها نکرد.
منبع: کانال اخبار راهبردی
پایان/
نظر شما